Tomisa kalesi; 3000-3500 yaşları arasında olduğu tahmin edilmekte olup, Elazığ ili Baskil ilçesine bağlı ve kömürhan köprüsünün sağ tarafında bulunan Topaluşağı köyünde yer almaktadır. Urartu yapıtı olan bu tarihi kalenin hemen altında ise sular altında kalan Urartu kitabesinde "Fırat pürüzsüzdü, durgundu oradan karşıya geçen hiçbir Urartu kralı yoktu..." şeklinde ifade bulunmaktadır. Urartu medeniyetinin en doğusundaki kalesi Van kalesi iken en batıdaki ise TOMİSA kalesidir.
KÜLTÜR MİRASI: BASKİL TOMİSA KALESİ
Bu eser ve yapılar Baskil için çok önemli bir konumdadır. Baskil’in tarihine bu yapı ve eserlere bakarak yorum yapmak mümkündür. İlçe için çok önemli olan bu yapı ve eserler turistik olarak da büyük katkı sağlayacaktır. Ekonomik açıdan gelen turistlerinde katkısı olacağı aşikâr bir konudur. Baskil’in bir diğer özelliği ise arkeolojik açıdan da keşfedilmesi gereken bir yer oluşudur. Arkeolojik sit alanı açısından birçok alan bulunan Baskil’de bu yönüyle de dikkat çekici bir konumdadır. Baskil’in tarihi yerlerinden bir tanesi de Tomisa Kalesidir. Arkeolojik açıdan önemli bir alan olan Tomisa Kalesi gezip incelenecek önemli bir tarihi yapıdır.
Antik Tarihçi Strabon Tarafından Sözü Edilmiş Kale
Elazığ Baskil İlçesi Topaluşağı Köyü, Geli mezrasındadır. 1. Derece Arkeolojik Sit Alanıdır. Kömürhan Eski Sahil Yolu'nun 3. km.sinde, yolun sol tarafında kalmaktadır. Kömürhan Köprüsü'nün kuş ucumu 750-800 m kadar kuzeyinde bulunan kale, Geli Mezrası'nın 2 km kadar güneyinde, Karakaya Baraj Gölü'nün ise 125-150m kadar doğusunda bulunmaktadır. Bölgeye hâkim bir konumda bulunan Kalenin etekleri Kömürhan Eski Sahil Yolu yapımı sırasında kısmen tahrip olmuştur. Ana kaya üzerine örülmüş horasan harçlı sur duvar kalıntıları kısmen görülebilmektedir. Kale girişindeki ana kayaya oyulmuş basamaklar üzerindeki tonozlu girişin ve kulenin sadece kalıntıları günümüze ulaşılabilmiştir. Kalenin kuzeydoğu köşesinde tonozlu bir girişe sahip su sarnıcı olduğunu tahmin ettiğimiz, düzgün kesme taşlardan yapılmış mekânın büyük bir kısmı halen sağlamdır. Alanda çok sayıda kaçak kazı çukurları açılmıştır. Açılan bu çukurlar incelendiğinde zemindeki yerleşim izleri daha net bir şekilde görülmektedir. Kale hakkında Amasyalı antik tarihçi Strabon söz etmiştir. Tarihte bu şekilde önemli bir yeri olan Tomisa Kalesinin hem ulusal hem de uluslararası yazılı ve görsel medya da tanıtımı yapılmalıdır. Daha büyük kitleler tarafından bilinmesi halinde Tomisa Kalesi Baskil ve ilimizin tanıtımı için çok büyük bir rol oynayacaktır. Bu konuda ilimizdeki sorumluluk sahibi herkese iş düşmektedir.
KISCASI TOMİSA KALESİ
Elazığ Baskil İlçesi Topaluşağı Köyü, Geli mezrasındadır. 1. Derece Arkeolojik Sit Alanıdır. Kömürhan Eski Sahil Yolu'nun 3. km.sinde, yolun sol tarafında kalmaktadır. Kömürhan Köprüsü'nün kuş ucumu 750-800 m kadar kuzeyinde bulunan kale, Geli Mezrası'nın 2 km kadar güneyinde, Karakaya Baraj Gölü'nün ise 125-150m kadar doğusunda bulunmaktadır. Bölgeye hâkim bir konumda bulunan Kalenin etekleri Kömürhan Eski Sahil Yolu yapımı sırasında kısmen tahrip olmuştur. Ana kaya üzerine örülmüş horasan harçlı sur duvar kalıntıları kısmen görülebilmektedir. Kale girişindeki ana kayaya oyulmuş basamaklar üzerindeki tonozlu girişin ve kulenin sadece kalıntıları günümüze ulaşılabilmiştir. Kalenin kuzeydoğu köşesinde tonozlu bir girişe sahip su sarnıcı olduğunu tahmin ettiğimiz, düzgün kesme taşlardan yapılmış mekânın büyük bir kısmı halen sağlamdır. Alanda çok sayıda kaçak kazı çukurları açılmıştır. Açılan bu çukurlar incelendiğinde zemindeki yerleşim izleri daha net bir şekilde görülmektedir. Kale hakkında Amasyalı antik tarihçi Strabon söz etmiştir.
